Par 1 INLEIDING
geluk is positief
lijden en dood = negatief
dood = een van de weinige zekerheden in het leven
lijden > vermijden door wijsheid (bv boeddha en de treurende vrouw) vergelijk: Epicures: niet verzetten tegen waar je niks aan kunt doen
Par 2 NEGATIEVE EN POSITIEVE GEVOLGEN
pijn en lijden: directe ervaring is negatief; interpretatie, betekenisgeving kan positief zijn.
bv: pijn als waarschuwingssignaal
ziekte als bewustwording van gezondheid,
ongeluk als leerschool (in het verkeer)
klein lijden accepteren, prefereren om groot lijden te voorkomen (inenten, bestralen, chemokuur)
in sport, survival etc: ondergaan ivm spanning, respect afdwingen, profileren
3.1 soms is lijden volstrekt zinloos, (natuurrampen, genocide,)
3.2 toch moeten bv de overlevenden het gebeuren “een plaats geven in hun leven”
bv god straft (en roept dus op tot beter gedrag)
sta er bij stil, probeer het (de ander) te begrijpen, leer ervan.
mensen verantwoordelijk > morele oorzaak (moraal: zie de waal: moraal is het vermogen betrokken te zijn)
mensen niet verantwoordelijk > natuurlijke oorzaak
Let op: vaak worden natuurlijke oorzaken opgevoerd als mensen er toch (mede) verantwoordelijk voor zijn.
bv doden door noodweer (ipv doden tijdens noodweer), dorp weggespoeld tijdens 3 weken regen (ipv dorp weg tgv ontbossing), doden door tsunami (ipv doden door slechte dijken, onverantwoord onbeschermd bouwen) (of door falend alarmsysteem)
Par 5 WAAROM IS ER LIJDEN EN DOOD?
Naast de hoe vraag (de vraag naar de directe oorzaak) is er de waarom vraag (naar de achterliggende oorzaak en als je die vraag stelt ga je er vanuit dat er -misschien/hoogswaarschijnlijk, zonder meer- een oorzaak is).
De beantwoording van die vraag vindt altijd plaats vanuit een bepaalde levensovertuiging, vanuit een wereld- en mensbeeld, vanuit een religieuze, gelovige, humanistische, gnostische, theïstische of atheïstische invalshoek of overtuiging.
5.1 hindoes en boeddhisten (straf, mensen moeten zich houden aan dharma ; slechte goden <hindoeisme, blz. 35> of dukkha <boeddhisme, blz. 36)
5.2 christenen, verschillende visies; overigens ook in de bijbel (prediker) zien we een hele nuchtere kijk op de dood)
5.3 de almachtige en goede god en het kwaad; theos = god; dike = recht: theodicee: het vraagstuk van de verdediging of rechtvaardiging van god in relatie tot het lijden; als god goed en almachtig is waarom is er dan toch lijden, waar komt dat dan vandaan? voor 6 mogelijke antwoorden: zie blz 40/41; zie ook Epicures mening, blz. 40
5.4 niet-religieuze antwoorden
dood: het tegenovergestelde van het leven
dood: doodgewoon, onlosmakelijk onderdeel natuurlijke kringloop
maar: mens is het enige levende wezen dat zich tijdens zijn leven bewust is van zijn eindigheid (Heidegger)
Par 7 ETHISCHE KWESTIES BIJ DOODGAAN
Was de dood vroeger vanzelfsprekend, drie ontwikkelingen hebben ervoor gezorgd dat er sprake is van keuze mogelijkheden rondom de levensbeëindiging.
1 toegenomen levensduur verwachting;
2 toegenomen medische kennis <en medicalisering van levenseinde, zie 7.1>,
3 toename individualisme, humanisme <emancipatie van het individu en zelfbeschikking, zie 7.1>)
7.1 uitstellen / genezen
verzachten / palliatieve zorg
bespoedigen / leven niet meer zinvol (kun je ook, of misschien wel beter, zeggen lijden niet meer zinvol?)
7.2 EUTHANASIE EN EUTHANASIEWET
eu = goed; thanatos= dood
euthanasie=“opzettelijk levensbeëindigend handelen door een ander dan de betrokkene op diens uitdrukkelijk verzoek”
euthanasie=strafbaar behalve als voldaan is aan 6 straf uitsluitende gronden (zie blz. 46)
bij jongeren zijn er voor 2 verschillende leeftijdscategorieën 2 verschillende (extra) regels (blz. 47)
Bij de discussie over de Nederlandse euthanasiewet (die vrij uniek is in de hele wereld) spelen levensbeschouwelijke achtergronden een belangrijke rol. Bij godsdienstige mensen is het veel vaker een taboe. Humanisten zijn (ook op dit gebied) vaak voorvechter van individuele keuzevrijheid.
scholierensite 