Antwoorden en antwoordsuggesties Hoofdstuk 3 ETHIEK
Paragraaf 1 Normen en waarden
Opdracht 1, p.37
a. Antwoord: Voor de hand ligt: kwaad: 5 – 1; neutraal: 2 en 4 dan wel 4 en 2; goed: 3 – 6.
b. Antwoord: B = slecht, C = neutraal en A = goed.
Dus: goed leven is meer dan geen regels overtreden.
Opdracht 2, p.37
a. Bedenk zelf ….. LICHT TOE WAAROM, VERGELIJK EN BEDISCUSSIEER JE ANTWOORD
b. Bedenk zelf …… IDEM
c. Bedenk zelf …….. IDEM
Er zijn ook voorbeelden die zich in het grensgebied van de drie gebieden bevinden, bijvoorbeeld tussen neutraal en slecht? Wat te denken van veel vormen van iets niet doen, nalatigheid? Je ziet dat iemand in gevaar is of mogelijk in gevaar komt, je waarschuwt die persoon niet. Is dat misschien al een beetje slecht?
Opdracht 3, p.37
a. Je kunt de codes a1, a2 etc. in de hokjes plaatsen waarbij onderscheid gemaakt kan worden in graad van lofwaardig en afkeurenswaardig gedrag. (Vergelijk opdracht b.)
b. Antwoordsuggestie Welke waarden spelen al dan niet impliciet een rol? Waarde van het leven, oprechtheid, rechtvaardigheid etc.?
Opdracht 4, p.38
a. Antwoordsuggesties
1. regels binnen het menselijk samenleven: allerlei deugden als eerlijk zijn. Regels die te maken hebben met eerbied voor het menselijk leven, denk aan toelaatbaarheid abortus en euthanasie etc etc.
2. beleefdheidsregels
3. regels die betrekking hebben op de natuur (omgang met dieren en planten) 4. regels met betrekking tot bezit
b. …………….
Opdracht 5, p.39
a. Antwoordsuggestie
Dit roldoorbrekende gedrag roept mogelijk tegenstrijdige reacties op.
b. Antwoordsuggestie Idem roldoorbrekend. Een cadeau geven dat je zelf leuk vindt … ? Bloemen zijn een fraai symbool maar is een dergelijke gift ook persoonlijk? Aan de andere kant: zit er veel anders op als je elkaar net kent?
c. Antwoordsuggestie Het gaat om de vaste regels van omgang tussen jongens en meisjes. Kijk eens kritisch naar jezelf hoe je met meisjes anders omgaat dan met jongens, hoe dat blijkt in ontelbare kleine dingen. Inventariseer maar eens de verschillen, denk aan aanraking, manier van aanspreken, mate van vertrouwelijkheid. Vervolgens: hoe komt dat nou? Wat zou er achter deze verschillen (meisjes-meisjes, jongens-jongens en jongens-meisjes) in omgang kunnen zitten? Zijn die verschillen in omgang tot iets te herleiden?
Opdracht 6, p.39
a. Antwoordsuggestie Als de leerlingen het onzinnig vinden een dergelijk reglement op te hangen: hoe moeten regels dan duidelijk gecommuniceerd worden?
b. Antwoordsuggestie Als sommige regels als niet zinvol worden ervaren: zijn er betere regels voor in de plaats te zetten? Welke dan?
Opdracht 7, p.40
a. Antwoordsuggestie Je zult de hond goed verzorgen: eten en drinken geven, borstelen, vaak uitlaten, tegen vlooien etc. behandelen.
b. Antwoordsuggestie
Ik ga ’s morgens voor school, ’s middags onmiddellijk na school en ’s avonds om acht uur met hem uit.
Ik controleer ’s morgens, ’s middags en ’s avonds of hij voldoende drinken heeft. Ik geef hem ’s morgens brokken en ’s avonds brokken met iets extra’s.
Iedere zaterdagmiddag borstel ik hem.
Opdracht 8, p.40
| Waarden | Normen |
| Gezondheid | 1. wees matig met eten/drinken en met genotsartikelen 2. beweeg voldoende 3. neem voldoende rust |
| Sportiviteit | 1. aan sport doen is belangrijker dan winnen 2. gebruik geen doping 3. accepteer je verlies |
| Trouw | 1. help je vriend(in) als die het moeilijk heeft 2. laat je vriend(in) niet in de steek als je verkering krijgt 3. wees eerlijk over hoe je over elkaar denkt |
| Dierenliefde | 1. geen vlees en/of vis eten 2. geen eieren eten tenzij scharreleieren 3. huisdieren goed verzorgen |
b.
1. Bijbehorende waarde: kinderen moeten naar school kunnen en spelen, dat is belangrijk. Waarde van de menselijke waardigheid.
2. Bijbehorende waarde: dieren zijn levende wezens, geen dingen; waarde van het leven.
3. Bijbehorende waarde: bewust en gewetensvol leven.
4. Bijbehorende waarde: de waarheid spreken, eerlijkheid.
Opdracht 9, p.41
a. Opmerking: bij het beantwoorden van de vraag geldt dat het om waarden moet gaan. Dus niet ‘mijn vakantie van het afgelopen jaar’ maar ‘vakantie vieren’, niet ‘mijn vriend’ maar ‘vriendschap’, etc.
b. Antwoordsuggestie Musiceren in je eentje of een boek lezen zijn vooral van belang voor jou als individu. Daarnaast kan men sociale waarden onderscheiden als rechtvaardigheid.
Bv: ‘eerlijkheid’. Eerlijkheid is van belang omdat je elkaar anders niet meer kunt vertrouwen en dat maakt gelukkig samenleven zo goed als onmogelijk.
Bv: ‘liefde’. Liefde is belangrijk want als mensen geen positieve aandacht hebben voor elkaar krijg je nooit een gezonde samenleving.
Zo is ook ‘rechtvaardigheid’ van belang maar ook ‘muziek’ en ‘sport’. Muziek (niet in je eentje) en sport (teamsport met name) kunnen verbroederen, kunnen je blijdschap geven en zo het leven met elkaar de moeite waard maken.
Opdracht 10, p.41
Antwoord Alle voorbeelden kloppen, al komen sommige misschien onwaarschijnlijk over. De voorbeelden zijn ontleend aan Wetboek voor jongeren (Amstelveen 2006). Dit boek bevat tevens veel achtergrondinformatie die op toegankelijke wijze is geschreven. Zo vindt men argumenten van de wetgever waarom jongeren beneden 16 jaar wel thuis alcohol mogen gebruiken maar de winkelier ze geen breezer of bier mag verkopen. Voor sterke drank (>15% alcohol) geldt zelfs een minimumleeftijd van 18 jaar. Belangrijk is dus de achterliggende gedachte van de regel: ook hard fietsen op een woonerf kan gevaar opleveren voor spelende kinderen bijvoorbeeld.
Opdracht 11, p.42
a. Antwoord
1. Het verbod op overlijden in het Parlementsgebouw. Als iemand een hartaanval krijgt en dood neervalt, zou hij iets doen wat verboden is. Maar hij kan er niets aan doen naar men mag aannemen en daarbij: eenmaal overleden is hij niet langer strafbaar.
Overigens kan men de theoretische mogelijkheid bedenken dat iemand die stervende is zich halsoverkop naar het Parlementsgebouw laat overbrengen om daar te sterven …
2. Dat een zwangere vrouw de helm van een politieman mag gebruiken om haar behoefte te doen: hoe moetje je dit voorstellen … in het centrum van Londen: ‘Agent mag ik even uw helm?’
b. Geef van minstens twee wetten aan dat die in een ver verleden niet belachelijk waren.
Zowel 9 als 10 hebben mogelijk in het kader van de veiligheid zinvol gefunctioneerd.
c. Vind je in minstens een van de tien wetten toch nog iets zinvols? Waarom?
Mogelijk 5. Stel je voor dat je zelf hevig naar het toilet moet, deze regel biedt dan een zinvolle oplossing.
Opdracht 12, p.43
Antwoord
– Mogen dieren gedood worden om door mensen te worden opgegeten?
– Moet je altijd eerlijk zijn?
Opdracht 13, p.43
Antwoordsuggestie Denk aan klonen van mensen. Operaties (na een ongeluk of bij een ziekte) waarbij iemand het wel overleeft maar die zeer ernstig verminkend zijn. In leven houden van mensen die uitzichtloos lijden.
scholierensite 